بررسی علل و عوامل تاریخی - سیاسی ورود واژگان بیگانۀ نظامی به زبان فارسی در دوره قاجاریّه تا سال ۱۳۰۰ ه.ش

نویسندگان

ناصر نیکوبخت

دانشیار دانشگاه تربیّت مدرّس محمّدرضا ایروانی

کارشناس ارشد زبان و ادبیّات فارسی، مدرّس دانشگاه امام علی(ع)

چکیده

دورۀ قاجاریّه یکی از پر نشیب و فرازترین دوره های تاریخ زبان و ادبیّات فارسی است. این امر مدلول عوامل متعدّدی است که مهمترین آنها تحوّل چشمگیر در زبان فارسی (نوشتاری) به علّت ارتباطات سیاسی، علمی، فرهنگی، نظامی و... با غرب است. تأسیس دارالفنون، نهضت بزرگ ترجمه، نگارش سفرنامه های افراد زیادی از فرنگ رفتگان، رواج روزنامه ها، رشد سطح آگاهی مردم، ظهور انقلاب مشروطه و ...، در تغییر چهره زبان فارسی(اعم از واژگان، نثر و ...) مؤثّر بوده است. بیشترین تأثیرپذیری زبان فارسی از نظر واژگان نظامی(از زبانهای اروپایی) در این دوره، از زبان فرانسه بوده است و زبانهای انگلیسی و روسی در مرتبه بعدی قرار دارد؛ امّا بیشترین تأثیرپذیری واژگان نظامی از زبان های شرقی در این دوره، از زبان های عربی و ترکی بوده است که ریشه های تاریخی، سیاسی، فرهنگی و دینی دارد. در اواخر دوره قاجاریّه، برخی از فرماندهان نظامی متوجّه ورود بی حدّ و حصر واژگان بیگانه نظامی در زبان فارسی شدند و از سال های 1300 ه.ش. به بعد درصدد برطرف کردن این نقص برآمدند و در نهایت، این احساس تعهّد در زمینه پاسداشت مقام و منزلت زبان فارسی، به پیدایش فرهنگستان ایران انجامید.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

سهم عوامل تاریخی در کشت غله ی خوزستان از ورود اسلام تا پایان دوره ی قاجاریه

غلات یکی از مهم ترین گونه های گیاهی است، که انواع مختلفی چون گندم، جو، برنج، ارزن را شامل می شود. کشت غلات به ویژه گندم و جو سابقه ای بسیار کهن در خوزستان دارند و در حفاری های باستان شناختی در مکان های کهن این منطقه، نشانه هایی از کشت غلات شناسایی شده است. از دوره ی ایلامیان که کهن ترین دولت شناخته شده در خوزستان هستند، کشت غله در این منطقه رایج بوده و پس از آن نیز در دوره ی هخامنشی روندی رو به...

تغییرات واژگان عربی در زبان شعرِ عصر قاجاریه

تجدّد و تمدّن مفهوم عام و گسترده‌ای است که ایران عصر قاجاریه را به خود پیچیده‌است و حیات ایرانیان در سایة آن، دستخوش تغییر و تحوّلات همه جانبه‌ای گشته، به شکلی که اثرات آن حتی تا روزگار ما محسوس است؛ بدیهی است که این گونه تحولات، واژگان جدیدی را در سطوح مختلف زندگی ایرانیان مطالبه ‌نماید. از آن‌جا که شعر این دوره، آمیختگی کاملی با وجوه و ابعاد مختلف و واقعیِ تاریخ این عصر دارد، بررسی واژگان موجود د...

متن کامل

تأثیر زبان فرانسه بر واژگان سیاسی زبان فارسی

a l’ère de la communication, la langue persane comme toutes les langues vivantes, fait  des échanges linguistiques avec les autres langues. dans cet échange interlinguistique, issu des rapports politiques, sociaux, économiques et culturels des pays de diverses langues, la traduction tient bien entendu, un grand usage dans la communication. les recherches affirment que c’est le français, parmi d...

متن کامل

بررسی تأثیرات عوامل سیاسی در تغییرات سرزمینی ایل شاهسون در دوره قاجاریه (1218ق/1803م – 1304ق/1887م)

ایل شاهسون یکی از بزرگترین ایل­های ایران است که پس از شکل­گیری در دوره صفویه، دشت مغان و دامنه­های سبلان را برای قشلاق و ییلاق خود برگزیدند. در دوره قاجاریه، سرزمین اصلی شاهسون­ها در دشت مغان یک بار به دلیل اشغال مراتع قشلاقی آنها در جنگ­های ایران و روس و بار دیگر به دلیل فشارهای متعدد سیاسی دولت روسیه دچار تغییر گردید. این مقاله بر آن است تا بر اساس گردآوری داده­های مرتبط با ایل شاهسون از مناب...

متن کامل

هنجارهای عاطفی واژگان دلبستگی در زبان فارسی

هدف این پژوهش، تهیه هنجارهای عاطفی واژگان مرتبط با دلبستگی در زبان فارسی بود. این پژوهش در سه مرحله انجام شد. در مرحله نخست، 72 نفر (43 زن، 29 مرد) از دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی جهت گردآوری واژگان مرتبط با دلبستگی و در مرحله بعد، از میان پژوهشگران و متخصصان قلمرو دلبستگی در شهر تهران، 35 نفر (27 زن، 8 مرد) به‌منظور ارزیابی ارتباط واژگان گردآوری‎شده با دلبستگی انتخاب شدند. در مرحله آخر، 124 نف...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
تاریخ ادبیات

جلد ۱۳۹۰، شماره ۱۱، صفحات ۰-۰

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023